انواع گیربکس های اتوماتیک | کار آی فور

با توجه به فراگیرشدن انواع خودروھای دارای گیربکس اتوماتیک در بازار کشورمان و لزوم آشنایی با انواع گیربکس‌ خودرو ، گزارش مذکور در این راستا منتشر می‌گردد.  آشنایی با انواع گیربکس‌ھای اتوماتیک در خودروھای سواری

 

 انواع گیربکس‌ھای اتوماتیک :

1 - گیربکس‌ھای سیاره ای AT
2 - گیربکس‌ھای AMT
3 - گیربکس‌ھای CVT
4 - گیربکس‌ھای دوکلاچه DCT

 

اگر شما یک ماشین با گیربکس اتوماتیک رانده باشید ، دو تفاوت بزرگ بین گیربکس های اتوماتیک و گیربکس های دستی را می شناسید :

- خودروهای دارای گیربکس اتوماتیک پدال کلاچ ندارند .

- خودرو های دارای گیربکس اتوماتیک نیازبه تعویض دنده دستی ندارند . یک بار شما دنده را در حالت drive قرار می دهید ، همه چیز ها دیگر خودکار عمل می کند.

- گیربکس اتوماتیک ( بعلاوه مبدل گشتاور ) و گیربکس دستی ( با کلاچ ) دقیقاً مانند هم عمـل مـی‌کننـد ، امـا از راه های کاملاً متفاوت. روش گیربکس اتوماتیک برای تعویض دنده کاملاً شگفت انگیز است. درست مثل جعبه دنده های دستی ، کار اصلی گیربکس های اتوماتیک این است که به موتـور ( کـه دارای دامنـه محدود سرعت است ) اجازه می دهد که سرعت خروجی با دامنه وسیعی داشته باشند .  آشنایی با انواع گیربکس‌ھای اتوماتیک در خودروھای سواری

 
گیربکس‌ھای سیاره ای AT
گیربکس‌ھای اتوماتیک سیاره ای متداولترین نوع گیربکس‌های اتوماتیک در خودروها می‌باشند. در این گیربکس‌ها انتقال قدرت از طریق مجموعه چرخ دنده‌های خورشیدی سیاره‌ای صورت می‌گیرد . سیستم کلاچ اتوماتیک (TORQUE CONVERTOR) آن هیدرولیکی و دارای سیستم کنترلی است. گیربکس AL4 مورد استفاده در خودروهای 206، 207 و اس‌دی وی 9 و پارس اتوماتیک، همچنین گیربکس خودروهای سوزوکی ویتارا ، اچ‌سی کراس و هایما S7 از این نوع محسوب می‌شوند.  آشنایی با انواع گیربکس‌ھای اتوماتیک در خودروھای سواری

 

گیربکس‌ھای AMT
این نوع گیربکس‌ها همان گیربکس‌های معمولی هستند که با نصب عملگرهای الکترومکانیکی روی آنها، عمل تعویض دنده و کلاچ‌گیری به صورت خودکار انجام میگیرد.مهمترین مزیت این نوع گیربکس‌ها، ارزانتر و ساده‌تر بودن ساختار آنها در مقایسه با بقیه انواع گیربکس اتوماتیک می‌باشد همنین بدلیل مشترک بودن بیشتر قطعات آن با گیربکس‌های دستی هزینه تعمیرات کمتری نسبت به بقیه گیربکس‌های اتوماتیک دارند.

از این نوع گیربکس‌ها بیشتر در خودروهای ارزان قیمت استفاده می‌گردد. نمونه‌های موجود در بازار ایران عبارتند از : برلیانس اچ 230 و ام‌وی‌ام 110  آشنایی با انواع گیربکس‌ھای اتوماتیک در خودروھای سواری

 
گیربکس‌ھای CVT
این نوع گیربکس‌ها اولین‌بار بوسیله شرکت نیسان استفاده گردید و بتدریج مورد استقبال بقیه خودروسازان نیز قرار گرفته است. در این نوع گیربکس انتقال نیرو توسط 2 مخروط و یک تسمه فلزی یا پلیمری که مخروط ها را به هم متصل می‌نماید، صورت می‌گیرد. حرکت نسبی مخروط ها در راستای محورشان سبب تغییر نسبت دنده می‌گردد. مهمترین مزیت این نوع گیربکس‌ها، پیوستگی تعویض دنده می‌باشد لذا در لحظه تعویض دنده، خودرو تکان و افت دور کنتری دارد. سوزوکی کیزاشی و نیسان تیانا به این نوع گیربکس مجهز هستند.  آشنایی با انواع گیربکس‌ھای اتوماتیک در خودروھای سواری و لرزش کمتر گیربکس آسیب کمتری به شیشه خودرو وارد میکند

 

گیربکس‌ھای دوکلاچه DCT

جدیدترین نوع گیربکس‌های استفاده شده در خودروها که ابتدا به وسیه شرکت پورشه در خودروهای اسپرت  با چراغ خودرو مدرن استفاده گردید و بتدریج مورد استقبال خودروسازان قرار گرفته است. ساختار این نوع گیربکس شباهت بسیاری با گیربکس‌های معمولی دستی دارد با این تفاوت که این نوع گیربکس شامل 2 گیرکبس مستقل (برای دنده های زوج و فرد) می‌باشد که هر کدام بطور مستقل به یک مجموعه کلاج متصل هستند. عمل تعویض دنده و کلاج‌گیری توسط عملگرهای الکترومکانیکی انجام میگیرد و کنترل و کنترل آنها به وسیله واحد پردازنده مخصوص گیربکس صورت می‌گیرد.

مهمترین مزیت این گیربکس‌ها افت انرژی کم و راندمان انتقال قدرت بالا می‌باشد. پیش بینی می‌شود در آینده استفاده از این نوع گیربکس در خودروها رشد بیش از پیش داشته باشد . گیربکس رنو کپچر از این نوع می‌باشد. 

چه زمانی باید روغن‌های ترمز، هیدرولیک و گیربکس را تعویض کنیم | کار آی فور

تقریبا همه رانندگان با چراغ خودرو پشت کیلومتر وسایل نقلیه از نحوه عملکرد روغن موتور و زمان تعویض آن بر اساس کیلومتر کارکرد خودرو اطلاعات کافی دارند، اما سیالات مهم دیگری در خودرو مورد استفاده قرار می گیرد که همگی وظایف بسیار حساس و دقیقی را بر عهده دارند؛ در صورتی که در عملکرد صحیح هر یک از این سیالات اختلال ایجاد شود حوادث ناگواری در انتظار سرنشینان خودرو خواهد بود.

از جمله این سیالات کاربردی می‌توان به روغن هیدرولیک، روغن گیربکس یا واسکازین و روغن ترمز اشاره کرد. آیا تاکنون در ذهن خود با این سوالات روبه‌رو شده‌اید که زمان تعویض روغن هیدرولیک و مایع ترمز چه وقت است؟ عمر مفید این سیالات در حال کارکرد در خودرو چقدر است؟ آیا روغن هیدرولیک تازه در نرمی و عملکرد فرمان تاثیر دارد؟ آیا روغن ترمز تازه در قدرت ترمزگیری تاثیر دارد؟ آیا تعویض روغن گیربکس در نرمی و بی‌صدا کارکردن گیربکس خودرو موثر است؟ چگونه می‌توان دریافت که این سیالات خواص فیزیکی و شیمیایی خود را از دست داده و یا اصطلاحا فاسد شده‌اند؟ در این نوشتار سعی شده است که به بخشی از این‌گونه سوالات پاسخ داده شود.

 

 

روغن هیدرولیک

خودرویی که دارای فرمان هیدرولیک است، به یک منبع انرژی برای کمک به راننده در هنگام پیچیدن و دور زدن مجهز است. بیش تر فرمان‌هایی که از چنین منبع انرژی برخوردارند هیدرولیکی‌اند. وقتی راننده غربیلک فرمان را می‌چرخاند، پمپ هیدرولیک، روغن مربوطه را تحت فشار به سیستم فرمان خودرو انتقال می‌دهد تا به واسطه اهرم‌بندی مناسب، چرخ ها به راحتی به طرفین گردش کنند. روغن هیدرولیک مانند روغن های دیگر از اختلاط روغن پایه و مواد افزودنی تولید می شود که می تواند با توجه به نوع روغن پایه و مواد افزودنی، کاربردهای مختلفی در سیستم های گوناگون داشته باشد.

روغن هیدرولیک را می‌توان پرمصرف‌ترین روغن صنعتی نامید، از این‌رو با توجه به مصرف بالا و کاربردهای متنوع و شرایط کاری گوناگون، این روغن نیز از تنوع بالایی برخوردار است. در واقع روغن هیدرولیک در یک سیستم نقش انتقال‌دهنده انرژی را بازی می کند و در صورتی که این روغن دچار مشکل شود، این وظیفه به خوبی انجام نشده و سیستم با اختلال یا توقف در کارکرد روبه رو می‌شود. به طور کلی وظایفی که از یک روغن هیدرولیک انتظار می رود، روان‌کاری، انتقال نیرو، کاهش اصطکاک و سایش، محافظت از زنگ‌زدگی اجزای سیستم و سازگاری با تمام اجزای سیستم است. روغن‌های هیدرولیک به‌شدت به آلودگی هایی که وارد آن‌ها می شوند حساس بوده و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن‌ها در اثر آلودگی و ایجاد شرایط سخت کاری تغییر می‌کند.

بیش‌تر افراد بر این باورند که روغن هیدرولیک نیز باید همچون روغن موتور، زمان و یا کیلومتر کار‌کرد مشخصی داشته باشد، در حالی‌که این موضوع در روغن‌های صنعتی و به خصوص روغن هیدرولیک به تنوع تجهیزات، شرایط گوناگون کارکرد و نوع کاری که روغن در سیستم انجام می‌دهد بستگی دارد، از این رو نمی توان برای تمام انواع روغن‌های هیدرولیک مورد استفاده در خودروهای مختلف زمان کارکرد یکسانی را تعریف نمود و آن را مبنای کار سیستم قرار داد. روغن های هیدرولیک عموما دارای افزودنی‌هایی هستند که تجهیزات هیدرولیک را در مقابل سایش، خوردگی و اصطکاک محافظت می‌کنند. افرودنی‌های این نوع روغن معمولا چندمنظوره بوده و میزان آن‌ها در روغن هیدرولیک نباید به هر دلیلی کاهش یابد. تغییر در وضعیت روغن هیدرولیک به واسطه تیره شدن یا مات شدن ظاهری رنگ آن، استشمام بوی سوختگی از روغن، تغییرات در گرانروی یا ویسکوزیته و همچنین کف کردن آن قابل تشخیص است.

ادامه کار با روغن اکسیدشده نیز منجر به تشدید سایش در تجهیزات متحرک و ایجاد مشکل در سیستم فرمان و گلگیر خودرو می‌شود که باعث جمع شدن لجن در مخزن و لوله‌ها می‌گردد. در صورتی‌ که هیچ یک از علائم فوق در روغن هیدرولیک مشاهده نشود، توصیه می‌شود بر اساس توصیه شرکت سازنده و کارشناسان خودرو، این سیال پس از هر 120 هزار کیلومتر پیمایش خودرو به طور کامل تعویض شود. ضمنا به این نکته نیز باید توجه داشت که هرگز روغن‌های هیدرولیک حتی با ویسکوزیته یکسان را نباید با هم مخلوط کرد.

 

روغن گیربکس

یکی از روغن‌هایی که در خودرو مصرف می‌شود، روغن دنده یا واسکازین است. واسکازین کلمه روسی روغن دنده (Gear oil) است. این روغن‌ها در گیربکس و دیفرانسیل خودرو مورد استفاده قرار گرفته و با روغن موتور فرق دارند. روغن دنده دارای مواد افزودنی مخصوصی است که از چرخ‌دنده‌ها و متعلقات آن‌ها در برابر فشار وارده محافظت می‌کند. روغن دنده مخصوص دیفرانسیل چون در شرایط سخت‌تری کار می‌کند، اغلب از روغن دنده گیربکس قوی‌تر می‌باشد. این روغن‌ها نیز مانند روغن موتور بر اساس سطح کیفیت (API) و ویسکوزیته (گرانروی SAE) طبقه‌بندی می‌شوند. این روان‌ساز دارای گرانروی ناچیز (حتی در دماهای پایین) بوده و با فلزات موجود در جعبه ‌دنده (فولاد و آلیاژهای مس) سازگاری کافی دارد.

واسکازین نیز مانند سایر روغن‌ها نیاز به تعویض دارد که تعویض به‌موقع آن باعث روان کارکردن گیربکس، افزایش عمر مفید قطعات، کاهش درجه حرارت گیربکس، کاهش سر و صدا و در نهایت بهبود عملکرد آن می‌شود؛ کیلومتر تعویض آن هم بستگی به نوع روغن و گیربکس خودرو و شرایط مختلف آب و هوایی و کارکرد آن دارد. معمولا هم‌زمان با تعویض دیسک و صفحه کلاچ، واسکازین نیز تعویض می شود. با فرض متوسط عمر سیستم کلاچ خودرو با در نظر گرفتن ترکیبی از رانندگی در داخل شهر و جاده حدود 100 هزار کیلومتر کارکرد باشد، پس در هر بار تعویض دیسک و صفحه کلاچ که با باز شدن کامل گیربکس همراه است، این سیال نیز تعویض می‌شود.

بخار واسکازین می تواند بر روی شیشه خودرو تاثیر نامطلوب داشته باشد.

 

 

این موضوع در مورد خودرو‌های دارای گیربکس اتوماتیک کاملا متفاوت است. عملکرد این نوع گیربکس‌ها هیدرومکانیکی بوده و با استفاده از فشار روغن و تنظیم مقدار فشار آن، نیروی لازم را از موتور به چرخ‌ها منتقل می‌کند. تعویض دنده‌ها از طریق تغییر مسیر و کنترل فشار جریان روغن در گیربکس توسط شیرهای الکترونیکی (شیر برقی) انجام می‌شود. تمامی این اعمال و کنترل قسمت‌های مختلف توسط نرم‌افزاری که بر روی واحد الکترونیکی گیربکس (EGS) نصب است انجام می‌گیرد.

در داخل گیربکس‌های اتوماتیک AL4 که در خانواده 206 دیده می‌شود، از روغن مخصوصی استفاده شده که اصطلاحا به روغن‌های مادام‌العمر (Lifetime) معروفند. منظور از این اصطلاح این نیست که هیچ‌گاه نیاز به تعویض نخواهند داشت، بلکه حکایت از مدت زمان زیاد کارکرد آن‌ها دارد.

روغن گیربکس در اثر ورود ذرات گرد و غبار از منافذی که روغن از آن‌ها به بیرون نشت می‌کند و همچنین کارکردن طولانی‌مدت روغن در دمای بالا به سرعت دچار استهلاک شده و سبب از بین رفتن خاصیت اولیه آن می‌شود.

مایع ترمز

مایع ترمز یا در اصطلاح عامیانه، روغن ترمز توسط بیش تر رانندگان امروزی مورد بی توجهی قرارگرفته و باوجود اهمیت حیاتی آن متاسفانه بسیاری از رانندگان و حتی تعمیرکاران لزومی به تعویض آن نمی‌بینند. مایع ترمز در سطوح کیفی خاصی تولید می شود و بر اساس کد استانداردی که از سوی اداره حمل و نقل امریکا برای روغن ترمزها تعیین شده سه نوع روغن ترمزDOT5 ،DOT4 و DOT3 در وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. شماره DOT بزرگ‌تر نشان‌دهنده بالاتر بودن دمای جوش روغن ترمز و در نتیجه کیفیت بهتر و تحمل بیشتر آن است.

روغن ترمز DOT3 بر پایه ترکیبات پلی‌الیفاتیک با نقطه جوش حداقل 369 درجه فارنهایت، DOT4بر پایه استربورات با نقطه جوش حداقل 414 درجه فارنهایت و DOT5متشکل از پلی‌دی‌متیل‌سیلوکسان بر پایه سیلیکون یا نقطه جوش حداقل 468 درجه فارنهایت است. از میان استانداردهای ذکرشده، انواع DOT3 و DOT4تقریبا عملکرد مشابهی دارند، ولی نقطه جوش DOT4 بالاتر است. اما DOT5 کاملا یا این دو متفاوت بوده و جاذب رطوبت نیست و فقط باید در سیستم هایی استفاده شود که لاستیک‌ها و درزبندی‌ها با آن سازگار باشد، زیرا در غیر این صورت سیستم دچار خوردگی و نشتی خواهد شد.

میانگین دمای جوش مایع ترمز پس از سه سال کارکرد، به دلیل جذب رطوبت، تا حد خطرناکی پایین می‌آید. بسیاری از کارشناسان بر تعویض مایع ترمز هر یک یا دو سال یک بار بر حسب شرایط کارکرد خودرو تاکید دارند منطق آن‌ها بر پایه این واقعیت است که مایع ترمز با پایه گلیکولی، رطوبت واردشده به سیستم را جذب می‌کند و مایع ترمزی که رطوبت را جذب کرده باشد باعث ایجاد ترک‌های میکروسکوپی در سیستم ترمز و نهایتا نشتی و ورود هوا می‌شود. این مشکل در مناطق آب و هوایی مرطوب بیش‌تر مشهود است. مایع ترمز خودروها فقط بعد از یک سال، به طور میانگین دو درصد رطوبت جذب می کنند؛ بعد از 18ماه سطح آلودگی می‌تواند بیش از سه درصد شود و پس از چند سال آلودگی مایع ترمز به هفت تا هشت درصد رطوبت می‌رسد. افزایس میزان رطوبت سبب ایجاد حباب‌های ریز در مایع ترمز می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سیستم ترمز چرخ‌های جلوی خودرو که خطوط انتقال نیمه‌فلزی دارند، گرمای بیش‌تری نسبت به چرخ‌های عقب تولید می‌کنند؛ این دمای بالا نیازمند مایع ترمزی است که بتواند آن را تحمل کند.

این نوع سیالات چون پایه گلیکولی دارند، خاصیت جذب آب و رطوبت در آن‌ها وجود دارد تا بتوانند رطوبت موجود در سیستم را جذب کنند تا مانع پوسیدن سیستم ترمز و از بین رفتن مدارها شود اما هر ماده ای که چنین قابلیتی دارد بالاخره به نقطه اشباع هم می‌رسد و در این زمان رطوبتی که وارد سیستم می‌شود برای روغن ترمز قابل جذب نیست و این رطوبت ممکن است در قسمت‌های مختلف سیستم جمع و باعث بروز اشکال شده و بعد از مدتی باعث فاسد شدن روغن ترمز شود. در آن صورت دمای جوش روغن پایین آمده و در شرایطی که ترمزهای پی در پی یا شدید گرفته می‌شود روغن ترمز به جوش می آید و باعث به اصطلاح خالی شدن ترمز می‌شود. بنابر این توصیه می‌شود روغن ترمز حداقل هر دو سال و یا ۶۰هزار کیلومتر به طور کامل از سیستم تخلیه و تعویض شود.

فروشگاه لوازم یدکی خودرو Cari4

کارهایی که نباید در خودرو های اتوماتیک انجام داد | کار آی فور

سال 1940 گیربکس اتوماتیک برای اولین بار توسط شرکت الدزمبیل بر روی اتومبیل قرار گرفت . در آن زمان که تراکم خودرو ها بسیار کم بود، این آپشن صرفا یک امکان تجملاتی به حساب میامد. اما رفته رفته با افزایش تعداد خودرو ها در دنیا، گیربکس اتوماتیک طرفدار پیدا کرد و هم اکنون خرید خودرو ی شهری اتوماتیک برای بیشتر مردم اولویت به شمار می رود.. اما به همان میزان که گیربکس های اتوماتیک راحتی و آسایش بیشتر برای راننده ها فراهم می کنند، نیاز به مراقبت و نگهداری بیشتری نیز هستند و در قبال تعمیرات، هزینه های سنگین تری نسبت به گیربکس های دستی می تراشند. در این مقاله 5 عملی اشاره کردیم که باید از انجام آنها اجتناب کرد تا عمر گیربکس خودرو ما افزایش پیدا کند.

مورد 1:

خلاص گیربکس در حین حرکت

  این کار علاوه بر کاهش کنترل شما بر روی خودرو، باعث فشار مضاعف به شیر برقی های گیربکس خواهد شد. برای مثال جعبه دنده ی خودروی 206 تیپ 6 با کد AL4 که از ساده ترین گیربکس های اتوماتیک به شمار می رود، 8 عدد شیر برقی دارد که 2 تای آن در معرض خرابی است. قیمت هر عدد شیربرقی این خودرو حدود 100 هزار تومان است. این عدد که بدون در نظر گرفتن اجرت تعویض این قطعه اعلام شده، برای جعبه دنده های به روزتر در خودرو های جدید چندین برابر خواهد بود.

 

 

مورد 2:

استفاده از حالت خلاص ( N یا Neutral ) برای لانچ کردن

  شاید عبارت لانچ را شنیده باشید. اصطلاحا به حرکت خودرو از حالت سکون با بیشترین گشتاور خودرو ممکن و حداقل هرزگزدی را لانچ می گویند. این عمل در خودرو های دنده ای با بالا بردن دور موتور و رها کردن ناگهانی کلاچ میسر می شود. اما دیده شده که بعضی افراد لانچ کردن با خودرو های گیربکس اتوماتیک را مشابه خودرو های دنده ای می دانند. دنده را در حالت N یا خلاص گذاشته، دور موتور را بالا می برند و دنده را در حالت ِ Dیا Drive قرار می دهند . در واقع باید گفت این حرکت آسیب جدی به گیربکس های اتوماتیک وارد خواهد کرد و امکان ایجاد هزینه های میلیونی برای صاحب خودرو وجود دارد. به طور کل گیربکس های اتوماتیک برای خودرو های شهری جهت آرامش و سهولت در رانندگی و مصرف سوخت پایین طراحی می شوند و مناسب برای شتاب گیری های ناگهانی و رانندگی پر فشار نیستند. برخی خودرو های اسپرت که از جعبه دنده‌ی اتوماتیک استفاده می کنند از آپشنی به نام لانچ کنترل بهره می برند که امکان لانچ کردن بدون فشار مضاعف را جهت شتابگیری های ناگهانی به راننده خواهند داد.

 

مورد 3:

تعویض حالت دنده در حین حرکت

  در هر زمان که مجبور هستید به طور متوالی حرکت به عقب و جلو داشته باشید، همانند دور زدن در خیابان های کم عرضه یا پارک کردن در جای پارک کوچک، سعی کنید ابتدا کامل توقف کنید و بعد دنده را از حالت D به R یا برعکس تغییر وضعیت دهید. تغییر حالت دنده در بین حین حرکت به گیربک فشار وارد می کند. نکته: قرار دادن گیربکس از حالت D به حالت دستی ( تیپ ترونیک) یا مود های پیشفرض گیربکس مانند حالت اسپورت/برفی مشکلی ایجاد نخواهد کرد.  

 

مورد 4:

خلاص کردن برای توقف های کوتاه

  سعی کنید در ترافیک و چراغ قرمز هایی که توقف خودرو کمتر از 2 دقیقه است، گیربکس را خلاص نکنید. زمانی که گیربکس در حالت D قرار دارد و شما توقف می کنید، گیربکس در دنده 1 می ماند و تنها درگیری موتور خودرو ، جریان های گردابی روغن هیدرولیک داخل توربین است که به دلیل دور پایین موتور، بسیار ناچیز است. در صورتی که خلاص کردن گیربکس و قرار دادن دوباره‌ی آن در حالت D، مجموعه‌ی کلاچ ها، سوپاپ ها و شیر های برقی را درگیر می کند که استهلاک آن به مراتب بیشتر است.  

 

مورد 5:

توقف کامل با دنده P

  برای توقف کامل ( پارک کردن ) ابتدا ایست کامل کنید،سپس دنده را در حالت N قرار داده،ترمز دستی را بکشید و پایتان را از روی ترمز خودرو بردارید تا وزن خودرو بر روی چرخ های عقب بیفتد. سپس دنده را در حالت P یا Park بگذارید. در غیر این صورت فشار وزن خودرو بر روی گیربکس خواهد افتاد که برای جعبه دنده های اتوماتیک مضر است.